;
การทำความสะอาดร่างกายทารก
ควรเปลี่ยนผ้าอ้อมทุกครั้ง หลังจากทารกปัสสาวะ หรืออุจจาระ
การให้นมและอาหารเสริมแก่ทารก
ทารกควรได้รับเฉพาะนมมารดาจนถึงอายุ 6 เดือน หลังจากนั้นถึงจะให้รับประทานอาหารเสริมตามอายุของทารก
อาการทั่วไปที่มักพบในเด็กทารก
ขี้กลากน้ำนม
คือลักษณะผิวหนังที่มีลักษณะเป็นผืนแดงและบางที่มีน้ำเหลืองเยิ้ม เริ่มเป็นที่แก้มทั้ง 2 ข้าง และกระจายไปทั่วใบหน้า
การป้องกัน
อาการสะอึก
อาจพบภายหลังดูดนมเนื่องจากการทำงานของกระบังลม ยังไม่เป็นปกติหรือส่วนยอดของกระเพาะอาหารที่ขยายตัวจากน้ำนมและลมที่กลืนลงกระเพาะ สัมผัสกับกะบังลม หากทำการไล่ลมโดยจับทารกนั่ง หรืออุ้มพาดบ่าสัก 5-10 นาที ภายหลังทารกดูดนมจนอิ่มแล้งยังมีอาการสะอึก ถือว่าเกิดจากกระบังลมทำงานไม่ปกติซึ่งไม่ต้องทำการรักษาใดๆ อาการจะหายไปเองเมื่อโตขึ้น
การถ่ายอุจจาระบ่อย
ทารกแรกเกิดที่เลี้ยงด้วยนมแม่อย่างเดียว เด็กอาจถ่ายอุจจาระกะปริดกะปรอยขณะดูดนมแม่ บิดตัวหรือผายลมก็จะมีอุจจาระเล็ดออกมาด้วย ทำให้เข้าใจผิดว่าท้องเดินบางครั้งทารกถ่าย 7-10 ครั้งต่อวัน อุจจาระมีสีเหลืองเข้มคล้ายสีทองมีกลิ่นเปรี้ยว สาเหตุจากนมแม่มีนมเหลือง Colostrum เจือปน ช่วยระบายท้อง กรณีดังกล่าวถือว่าเป็นอาการปกติ แต่ถ้าถ่ายเป็นมูกเลือด ทารกร้องงอแงไม่ดูดนม มีไข้ ซึม ต้องรีบนำทารกมาพบแพทย์
การสังเกตอุจจาระและปัสสาวะ
ผื่นผ้าอ้อม
คือการอักเสบของบริเวณผิวหนังจากการระคายเคืองของสิ่งที่มาสัมผัส ความอับชื้นจากการสัมผัสอุจจาระ ปัสสาวะเป็นเวลานานทำให้เกิดผิวหนังแดง เป็นผื่นและเม็ดตุ่มพองขนาดเล็กอาจจะมีรอยแยก ทำให้ทารกแสบบริเวณผื่นผ้าอ้อมเมื่อเด็กนอนแช่ปัสสาวะและอุจจาระ
การป้องกัน
หมั่นดูแลผิวหนังใต้ผ้าอ้อมให้สะอาด แห้ง อย่าปล่อยให้นอนแช่ปัสสาวะ อุจจาระ ควรเปิดดูผ้าอ้อม ทั้งก่อนและหลังป้อนนม จะป้องกันไม่ให้ทารกเป็นผื่นผ้าอ้อมได้
การนอน
2-3 วันหลังคลอด ทารกจะหลับนานและดื่มเฉพาะเวลาที่หิวนม ( ปกติทารกจะนอนหลับ 12-16 ชั่วโมงต่อวัน ) หลังจาก 3 วันหลังคลอด ทารกจะมีการเคลื่อนไหวมากขึ้น
การร้อง
การร้องของทารกแต่ละคนจะไม่เหมือนกัน ส่วนมากจะร้องเมื่อมีความต้องการ เช่น ต้องการนม ต้องการความอบอุ่น หรือถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ เป็นต้น
อาการผิดปกติที่ควรรีบนำทารกมาพบแพทย์
การสำรอก จะเกิดเมื่อทารกได้รับน้ำนมหรือน้ำมากเกินความต้องการ หรือเมื่อเปลี่ยนท่าของทารกเร็วๆหลังให้น้ำนม สิ่งที่ขับออกมาจะมีจำนวนน้อย ดังนั้น หลังให้นมทารกควรอุ้มเรอก่อนให้ทารกนอน
อาเจียน จะเกิดได้ตั้งแต่ทารกเริ่มได้รับนมหรือน้ำและจำนวนมากกว่าสำรอก
ข้อมูลจาก :
- ศจ.นพ.เกรียงศักดิ์ จีระแพทย์ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ “ภาวะปกติในทารกแรกเกิด”
- ศจ.นพ.เกรียงศักดิ์ จีระแพทย์ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ “32 ปัญหาในทารกแรกเกิด การป้องกันและการดูแล”
- ผศ.นพ.เครือวัลย์ ติณสูลานนท์ ภาควิชาพยาบาลศาสตร์ คณะแพทย์ศาสตร์ โรงพยาบาลรามาธิบดี “Neonatal update” มิ.ย. 2549